Occitaans
Het Occitaans of de Langue d'Oc (Occitan) is een taal die in het zuiden van Frankrijk ofwel de Languedoc gesproken wordt. Het geniet geen officiële status, hoewel het net als het Bretons en Baskisch veel ouder is dan het Frans. Het wordt vaak een Frans dialect genoemd, maar in werkelijkheid komt het juist van het Latijn.
OntstaanBewerken
In de Romeinse Tijd, om precies te zijn 300 VC, werd de Languedoc, toen nog Gallio Sudum, veroverd door Romeinse troepen van Benedicto Caesar. Romeinse handelaren kwamen handel drijven met de Galliërs en leerden hen terloops de taal. Tegen het begin van de jaartelling claimden de Galliërs zelfbewust: "Parle Lattina."
Als we nu een doodnormale Nederlandse tekst op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:
Lijkt op het Italiaans, niet?
SchriftBewerken
Aangezien het Occitaans samen met het Latijn ontwikkelde, hanteert de taal het Romeinse schrift.
VervoegingBewerken
Alhier de vervoeging van de regelmatige werkwoorden:
- Parlar
- Igo parle (parla)
- Tu parle (parla)
- Ilo, Ela, Que parle (parlat)
- Nus parlon (parlion)
- Vos parles (parlies)
- Ili, Eli, Ques parlant (parliant)
- Parlee
In het Occitans moet altijd het woord est (is) aan het eind van een zin staan. Dit heeft al veel dichters afgeschrikt en beperkt de mogelijkheden voor een schrijver.
UitspraakBewerken
Hier de uitspraken die afwijken van het Latijn
- C = K
- D = Dzj
- E = Ee
- Ee = Eejee
- I = Eh
- Ie = Jeh
- Ii = Ie
- Oi = Uu
- T = D
- Tt = T
- Ue = Eu
Als we nu een doodnormale Nederlandse tekst op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:
Lijkt op het Zwitsers, niet?
NaamvallenBewerken
Omdat het Occitaans afstamt van het Latijn, kent het nog naamvallen, maar dankzij de Italiaanse invloed is het aantal wel geslonken.
| Mannelijk | Vrouwelijk | Onzijdig | Meervoud | |
|---|---|---|---|---|
| Nominatief | Om Franco | Fam Franca | Bambin Francus | Gians France |
| Genitief | Oms Francos | Fam Francar | Bambin Francu | Gians Francem |
| Accusatief | Om Francon | Fam Francatt | Bambin Francue | Gians Franci |
Als we nu een doodnormale Nederlandse tekst op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:
Lijkt op het Duits, niet?
Afwijkende spellingsregelsBewerken
Het Occitaans kent nog enkele afwijkende spellingsregels:
- Voornamen van mensen krijgen geen hoofdletter (nicolas Sarkozy).
- Talen krijgen geen hoofdletter.
- Eenletterwoorden krijgen een hoofdletter.
- Woorden met meer klinkers dan medeklinkers krijgen een accent circonflexe op de eerste klinker.
- Zelfstandig werkwoorden krijgen een accent circonflexe op de eerste klinker.
- Zelfstandig werkwoorden met meer klinkers dan medeklinkers krijgen ook op de tweede klinker een accent circonflexe.
Als we nu een doodnormale Nederlandse tekst op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:
Lijkt op het Frans, niet?
StatusBewerken
Het Occitaans geniet geen officiële status in Frankrijk en de Franse Taalunie doet al sinds 1932 zijn best om het Occitaans voorgoed uit te laten sterven. Er wordt geen Occitaans officieel onderwezen en in de plaatselijke parlementen moet wettelijk Frans gesproken worden.
Er is een illegale TV-zender die in het Occitaans uitzendt. Ook zetten de Italiaanse en de Spaanse regering zich in voor het welzijn van de taal en dreigen de twee al decennia Frankrijk indien nodig binnen te vallen.
Een ander plan is van de ETA, de radicale Baskische beweging. Deze wil uit solidariteit met de Languedoc het gebied mee laten doen in een afscheiding.
Toch wordt het Occitaans bedreigd. Steeds minder mensen spreken Occitaans en de kans op overleving wordt met de dag kleiner.
OncyclopedieBewerken
In 1782 werd naar Nederlands voorbeeld de Occitaanse Oncyclopedie opgericht, de Oisquipèdia. Het was gespecialiseerd in poëzie en had zelfs meer stukken dan de Franse Oncyclopedie. Daarom besloot de Franse regering de werken te laten vernietigen en de schrijvers te laten vermoorden. Een aantal jaren geleden werd de Oisquipèdia heropgericht door een Vlaamse illustrator en inmiddels zijn er een aantal oude stukken gevonden.
Voor geïnteresseerden en behulpzamen is hier de link: Acueie.
Zie ookBewerken
| Reeks van Internationale Talen en Spraakgebrekken | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|